راهنمای تغذیه و ورزش برای بعد از پرتو درمانی

تغذیه و ورزش بعد از پرتودرمانی بسیار برای بیمار اهمیت دارد.

پرتودرمانی عوارض جانبی متعددی از جمله عدم دریافت کالری مورد نیاز و پروتئین دارد.

عوارض های پرتودرمانی می تواند اشتها، خشک شدن دهان، اسهال، تهوع، استفراغ و … باشد.
افراد تحت درمان سرطان که از پرتودرمانی استفاده می کنند کالری و پروتئین بیشتری را باید دریافت کنند. اگر افراد تحت درمان پرتودرمانی تغذیه ی مناسبی نداشته باشند وزن آنها به شدت کاهش پیدا خواهد کرد، تغذیه و ورزش مناسب زیر نظر پزشک متخصص رادیو تراپی می تواند این وضیعت بیمار را تحت کنترل خود داشته باشد. در این مقاله، تغذیه و ورزش مناسب بعد از پرتو درمانی با شما به اشتراک گذاشته می شود.
مصرف ویتامین A، ویتامین E، ویتامین C و … زیر نظر متخصص رادیو انکولوژی و تایید ایشان می تواند عوارض ناشی از پرتو درمانی را تا حدودی با توجه به وضیعت بیمار کاهش دهد.

  غذاهای مفید بعد از پرتو درمانی

•  وعده‌های غذایی در وعده های 6 الی 8 وعده به صورت کوچک و منظم به عنوان وعده اصلی و میان وعده مصرف شود.
•  میزان کالری دریافتی خود را افزایش دهید.
•  غذاهای متنوع با کالری و پروتئین (ماهی، مرغ و گوشت که منبع غنی پروتئین هستند) بیشتر مصرف کنید و مصرف میوه ها و سبزیجات را فراموش نکنید.
•  بهتر است همیشه تنقلات سالم مثل آجیل، توت، کشمش همراه خود داشته باشید تا زمانی که در بیرون از منزل احساس گرسنگی کردید از تنقلات سالم خود میل نمایید.
•  سعی کنید بیشتر از غذاهای مایع که کالری بیشتری دارند مصرف کنید هم آسانتر جویده می شود و در دهان شما نرم هستند.
•  از نوشیدنی و مواد غذایی که کالری کمی دارند اجتناب کنید.

راهکارهایی برای افزایش کالری مواد غذایی برای بعد از پرتو درمانی:

•  میوه‌ها به همراه پنیر خامه‌ای، خامه، ماست پرچرب، بستنی مصرف کنید.
•   تخم‌مرغ آب پز با پنیر خامه‌ای یا کره یا سس مایونز را می توانید مصرف نمایید.
•  لوبیاچیتی پخته شده، جوانه گندم، تخم‌مرغ و … به سالاد کاهو اضافه کنید
•  خاگینه با تخم‌مرغ، شیر پرچرب، شکر قهوه‌ای و کره تهیه نمایید.
•  یک قاشق غذاخوری شیر خشک به شیر پرچرب اضافه کنید و میل نمایید.
•  پودر کاکائو، شکر یا عسل به شیر پرچرب اضافه کنید.
•  شیر را به ‌صورت شیر پسته، شیرموز، شیر نارگیل، شیر هویج، شیر خرما میل کنید.
•   موز و کره بادام‌زمینی میل نمایید.
• هات‌چاکلت را با شیر پر چرب تهیه کنید.
• کیک شکلاتی را با خامه فراوان میل نمایید.
• تهیه سوپ با سس سفید غلیظ (کره، آرد، شیر پرچرب)
•  اضافه کردن کمی کره یا روغن‌زیتون به تمام غذاها

مصرف مکمل ها و ویتامین ها

برای مصرف مکمل و ویتامین ها باید با انکولوژیست خود مشورت نمایید. گاهی انکولوژیست ها مصرف ویتامین و مکمل را برای بیمار منع می کنند که این ممکن است شامل حال همه‌ی افراد یا همه‌ی ویتامین‌ها نشود. پس مهم است که نه تنها از پزشک‌تان بپرسید از مصرف چه ویتامین‌هایی باید خودداری کنید، بلکه باید علت آن را نیز پرسیذه شود.

ورزش بعد از پرتودرمانی

برای اینکه بتوانید بعد از پرتو درمانی ورزش کنید در این دوره باید مواردی از قبیل نوع سرطان، دارو های مصرفی، استرس، وضیعت روحی، خستگی، افسردگی و … ارزیابی شود و با تشخیص پزشک متخصص رادیوتراپی انکولوژی می توانید ورزش را شروع کنید. ورزش را زمانی که بدنتان در سطح بالای از انرژی قرار دارد شروع کنید. بعد از پرتودرمانی ورزش و تغذیه مناسب بسیار اهمیت دارند.

نکات ایمنی ورزش

• در زمان ورزش از گرم و سرد کردن بدن در شروع و پایان ورزش غافل نشوید.
• لباس و کفش مناسب بپوشید.
•  به دلیل ایجاد حساسیت پوستی در زمان رادیو تراپی از ورزش های آبی در استخر به دلیل کلرینه بودن آب بپرهیزید.
• از ورزش های سبک مثل پیاده روی شروع کنید.

میزان ورزش

ابتدا در خصوص فعالیت های ورزشی با پزشک متخصص انکولوژیست خود مشورت کنید در صورت تایید ایشان، با توجه به وضیعت جسمانی، روحی می توانید میزان آن را تعیین نمایید. بهتر است از هفته ای ١ جلسه شروع کنید و بعد از آن به 2 یا 3 جلسه 30 دقیقه ای در هفته به تمرین خود ادامه دهید.

موارد منع ورزش

در صورتی که با ادامه ورزش علائمی مثل خستگی و ضعف عضلانی بسیار شدید، ضربان قلب نامنظم، درد شدید و اسپاسم عضلات پا، درد قفسه سینه، احساس بیمار بودن در طول ورزش، حالت تهوع و استفراغ، سرگیجه و تاری دید و تنگی نفس داشتید می بایست فورا به پزشک متخصص رادیو تراپی خود مراجعه کرده و از ادامه ورزش پرهیز کنید.

دکتر احسان کرباسی، بورد تخصصی رادیوتراپی انکولوژی، با دانش بالا و با استفاده از به روزترین تجهیزات قادر به تشخیص بیماری و آماده ی ارائه خدمات درمانی به شما عزیزان می باشد. .

منبع 1: https://www.ucsfhealth.org/education/nutrition-tips-for-patients-receiving-head-and-neck-radiation-therapy

منبع 2: https://www.webmd.com/diet/features/cancer-supplements#1

منبع 3: https://www.cancer.net/blog/2016-09/8-steps-starting-exercise-after-cancer-treatment

محقق و مترجم: نادیا میبدی